اهداف: دانشگاه‌ها و دیگر عرضه‌کنندگان آموزش عالی نقش مهمی در توسعه جامعه دانایی‌محور ایفا می‌کنند. سرمایه فکری عنصر کلیدی در دستیابی به مزیت رقابتی پایدار است. هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش و ارتباط سرمایه فکری و عملکرد نظام دانشگاهی بود.

روش‌ها: این پژوهش پیمایشی در سال 1391 در 6 دانشگاه ایران انجام و دو گروه نمونه در مطالعه وارد شد. ابزار پژوهش شامل دو پرسش‌نامه محقق‌ساخته خبرگان دانشگاهی و نظرسنجی وضعیت سرمایه فکری در دانشگاه‌ها بود. به‌منظور بررسی داده‌ها از آزمون‌های همبستگی پیرسون، رگرسیون گام‌به‌گام، T تک‌نمونه‌ای و تحلیل واریانس چندمتغیره در قالب نرم‌افزار آماری SPSS 13 استفاده شد.

یافته‌ها: میانگین عملکرد نظام دانشگاهی از نظر اعضای هیات علمی 30/36±87/52 بود و با سرمایه انسانی، سرمایه رابطه‌ای و سرمایه ساختاری رابطه مثبت و معنی‌دار داشت. بین عملکرد نظام دانشگاهی با زیرمولفه‌های هیات علمی، دانشجو، کارکنان، فرهنگ سازمانی، ارتباط با صنعت و تعاملات علمی رابطه مثبت و معنی‌دار مشاهده شد. در مولفه سرمایه انسانی و سرمایه رابطه‌ای بین دانشگاه‌ها تفاوت معنی‌داری وجود داشت، اما در سرمایه ساختاری بین دانشگاه‌ها تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد.

نتیجه‌گیری: مولفه‌های سرمایه فکری بر عملکرد نظام دانشگاهی موثر هستند و با توجه به وضعیت متوسط دانشگاه‌های ایران در این مولفه‌ها، مدیریت مطلوب‌تر سرمایه فکری در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی منجر به بهبود عملکرد نظام دانشگاهی می‌شود.