[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما :: راهنمای نویسندگان ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو نشریه::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
عضویت در خبرنامه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 8، شماره 1 - ( فروردین-اردیبهشت 1394 ) ::
جلد 8 شماره 1 صفحات 58-51 برگشت به فهرست نسخه ها
دانش، نگرش و مهارت دانشجویان پزشکی نسبت به آموزش الکترونیک؛ دانشگاه علوم پزشکی کرمان
مریم اخوتی ، الهام شریف‌پور قهستانی 1، طاهره اسلامی نژاد2 ، مهران حمزه‌زاده مرزونی3 ، محدثه معتمد جهرمی4
1- مرکز تحقیقات علوم اعصاب، پژوهشکده نوروفارماکولوژی، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران ، elham.sharifpoor@gmail.com
2- گروه روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، کرمان، ایران
3- معاونت غذا و دارو، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
4- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
واژه‌های کلیدی: دانش، نگرش، مهارت، آموزش الکترونیک، دانشجویان
متن کامل [PDF 458 kb]   (3145 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (12032 مشاهده)
نوع مطالعه : پژوهشی اصيل | موضوع مقاله: نظریه­‌های یادگیری و آموزش در علوم پزشکی
دریافت: 1393/6/11 | پذیرش: 1393/11/11 | انتشار: 1394/1/26
متن کامل:   (3159 مشاهده)

مقدمه

ظهور شبکه‌های ارتباطی گسترده از قبیل اینترنت، در کنار ابزار و امکانات آموزشی پیشرفته، باعث تحول در روش‌های آموزشی شده و این امکان را فراهم کرده است تا بتوان طیف وسیعی از جویندگان علم را در نقاط مختلف و از فواصل دور و نزدیک تحت پوشش شبکه آموزشی درآورد. بدین ترتیب می‌توان بدون نیاز به شرکت در کلاس‌های حضوری، آموزش‌های علمی و تخصصی را به مرحله اجرا درآورد. استوکلی، آموزش الکترونیک را ارایه آموزش یا برنامه آموزشی از طریق فناوری‌های الکترونیکی مانند اینترنت، تلویزیون، نوار ویدیویی و آموزش مبتنی بر رایانه تعریف می‌کند [1، 2].

در این روش آموزشی نوین، رویکرد استادمحور در آموزش به فرآیند دانشجومحور تغییر کرده است. همچنین انعطاف زیادی را در روش‌شناسی آموزشی، مدیریت محتوی، تعامل همزمان و غیرهمزمان بین استادان و دانشجویان، سازمان‌دهی و ساختار دوره، طرح‌های آموزشی و بالاخره ارزیابی دانشجو ارایه می‌کند [3، 4]. در حالی که در روش آموزش حضوری، دانشجویان موظفند در ساعت مشخص و در مکان ثابتی به‌طور منظم حضور یابند و آموزش را به‌صورت چهره‌به‌چهره و عمدتاً به‌شکل متنی و کلامی دریافت نمایند [5]. در آموزش الکترونیک، آموزش به‌شکل یکسان برای همه یادگیرندگان ارایه می‌شود، تعامل به‌صورت همزمان صورت می‌گیرد و تاکید بیشتر بر کسب دانش است [6]. اگر چه تاکنون، شیوه غالب تدریس و یادگیری، تدریس استاد در کلاس درس بوده، اما شیوه‌ها و فضاهای جدید ارتباطی که امروزه فراهم شده است، می‌تواند فرآیند یاددهی- یادگیری را در خارج از کلاس درس ممکن سازد. بدین ترتیب، محدوده‌های فیزیکی آموزش همانند دیوارهای دانشگاه و کلاس از بین رفته و عرضه و یادگیری دانش در هر نقطه ممکن شده است. نفوذ فناوری‌های جدید اطلاعاتی به مراکز آموزشی، روابط ساده یاددهی- یادگیری را به‌طور کلی دگرگون ساخته است. به این ترتیب با توسعه و نفوذ فناوری ارتباطات و اطلاعات در دانشگاه‌ها، انتظار می‌رود الگوهای یادگیری متحول شده و بازنگری برنامه‌های درسی بیشتر مورد توجه قرار گیرد [7]. دانشگاه‌هایی که برای استفاده از این شیوه‌های جدید یادگیری در آینده برنامه‌ریزی نکنند و نتوانند آموزش خود را با پیشرفت‌های تکنولوژی همگام سازند، از این قافله به‌شدت عقب خواهند افتاد. از طرف دیگر گسترش روزافزون دسترسی به سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای مناسب برای آموزش الکترونیکی، به‌خصوص شبکه جهان‌گستر وب، افق جدیدی را پیش روی موسسات آموزشی نهاده است. استفاده از روش‌های نوین آموزشی که آموزش الکترونیک یکی از مصادیق آن محسوب می‌شود در حوزه علوم پزشکی نیز حایز اهمیت است، زیرا علاوه بر مسایل آموزشی، پژوهشی و تولید اطلاعات، درمان صحیح و اصولی بیماران نیز در سایه اطلاعات روزآمد و روش‌های جدید امکان‌پذیر است [8]. دانشگاه‌های علوم پزشکی علاوه بر ارایه خدمات بهداشتی- درمانی به مردم، وظیفه مهم تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص مورد نیاز بخش‌های مختلف جامعه را بر عهده دارند. این امر ایجاب می‌کند که آموزش پزشکی به‌صورت مداوم تحت بازنگری قرار گرفته و با رفع کاستی‌ها در ارتقای آن کوشش شود [9].

فرآیند آموزش پزشکی تحت تاثیر عوامل و متغیرهای متعددی از جمله دانشجو، استاد، عرصه آموزش، روش‌های آموزشی، منابع آموزشی، روند رو به رشد تکنولوژی‌های آموزشی و یادگیری الکترونیکی قرار دارد. پاسخ‌دهی به‌موقع به تغییرات رو به افزایش در فناوری­های نوین و هدایت و مدیریت صحیح برنامه‌های آموزشی در عصر اطلاعات و ارتباطات می‌تواند از یک طرف موجبات به‌روزبودن فراگیران را فراهم کند و از سوی دیگر، داشتن یک پزشک ماهر به‌عنوان خروجی نظام آموزش پزشکی، سلامت بیشتر جامعه را به‌دنبال خواهد داشت. کسب مهارت‌های یادگیری الکترونیکی می‌تواند سبب استفاده دانشجویان از دانش جدید و همچنین پی‌ریزی دانشکده‎های پزشکی بر مبنای این مهارت شود. اهمیت این موضوع از آنجایی است که دانش پزشکی دایماً در حال تغییر و تحول است، به‌طوری که هر 4 تا 5 سال به‌طور متوسط 50% دانش پزشکی و در طول 8 تا 10 سال، 75% آن کهنه می‌شود. بالطبع دانش و توانایی‌هایی که در پایان یک دوره آموزش آکادمیک پزشکی کسب می‌شود، برای کار درمانی در آینده کافی نیست. تاثیرات رشد تکنولوژی یادگیری الکترونیکی در حوزه علوم پزشکی بسیار چشمگیر بوده و بررسی ابعاد اثرات آن در علوم پزشکی اهمیت فراوانی دارد [12-10]. تا آنجا که با گسترش کاربرد یادگیری الکترونیکی در آموزش پزشکی، فدراسیون جهانی آموزش پزشکی از سال 1997 کمیته‌ای از مشاوران را به‌منظور استفاده از کامپیوتر در آموزش پزشکی تشکیل داد و از آنها خواست تا راهنمایی برای ادغام این ابزار جدید با برنامه‌های آموزشی تهیه کنند که در بسیاری از دانشگاه‌های کشورهای پیشرفته مورد اقبال قرار گرفت و آنها اقدام به ارتباط الکترونیکی بین استاد، دانشجو و عرصه آموزش کردند [13]. آموزش الکترونیک در علوم پزشکی می‌تواند در آموزش رسمی دانشگاه‌ها، آموزش مداوم کادر پزشکی، آموزش بیماران، آموزش عمومی و شبیه‌سازی کاربرد داشته باشد.

با توجه به هزینه‌های پایین این نوع از آموزش، سیاست پایه‌ریزی استفاده از آن در آموزش دانشگاهی ایران پیشنهاد شده است [14]. یادگیری به‌شیوه الکترونیکی، یک نوع روش آموزش انفرادی محسوب می‌شود که در آن یادگیرندگان قادرند با توجه به استعدادهای خود به هدف‌های آموزشی دست یابند. در حقیقت آنان می‌آموزند که چگونه یاد بگیرند و این خود یکی از هدف‌های آموزشی است [15]. در ایجاد و توسعه یادگیری الکترونیکی، درک نیازهای جامعه ضروری است. ویژگی‌های یادگیرندگان و آموزش‌دهندگان از قبیل نگرش، انگیزش و باورهای آنها باید در ابتدا مشخص شود و نیز از آنجایی که پذیرش افراد و وجود نگرش مثبت به تغییر رویکرد آموزشی از عوامل موثر در موفقیت اجرای نظام یادگیری الکترونیکی و ادامه روند آن است [16]، لذا بررسی نگرش یادگیرندگان و مدرسان به‌همراه طراحی مناسب و زیربنایی فناوری می‌تواند مانع از شکست طرح شود. منظور از نگرش، استنباطی است از احساسات شخصی، تمایلات، ایده‌ها، علاقه‌ها یا نفرت در جهت مثبت یا منفی در مورد شیوه آموزش الکترونیکی. دانش، شامل رفتارها و موقعیت‌هایی است که به‌صورت به‌خاطرآوردن اندیشه‌ها، مطالب یا پدیده‌ها (چه به‌صورت یادآوری و چه به‌صورت بازشناسی) رخ می‌دهد و مهارت، توانایی دانشجو در به‌کاربستن صحیح آموخته‌های خود، در شرایط یا موقعیت‌های طبیعی به‌منظور بیان یا ظهور این توانایی‌ها است [17]. نتایج مطالعات مختلف چه در ایران و چه در خارج از ایران بیانگر نگرش مثبت نسبت به آموزش الکترونیکی است [24-18]. همچنین آموزش الکترونیک می‌تواند به‌عنوان مکمل خوب برای آموزش سنتی به‌کار رود و این نوع از آموزش، آموزشی کارآمد است [21، 25].

به‌نظر می‌رسد دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران برای توفیق در رقابت با دانشگاه‌های دیگر جهان، جوابگویی به طیف عظیمی از دانشجویان و همچنین برآورده‌ساختن نیازهای جدید، چاره‌ای جز پرداختن به آموزش الکترونیک نداشته باشند. هم‌اینک کانادا، انگلستان، استرالیا، ایالات متحده و چین در به‌کارگیری یادگیری الکترونیکی در آموزش پزشکی پیش‌گام هستند. حجم اطلاعات در علوم پزشکی با چنان سرعتی در حال افزایش است که بسیاری از متخصصان این حوزه را دچار مشکلات اساسی کرده است. آموزش الکترونیکی به‌علت ویژگی دسترسی جهانی آن و فرصت برای اجرای طرح‌های منعطف، فواید مهمی را برای تداوم آموزش پزشکی پیشنهاد می‌کند [26]. مستندات مطالعات مختلف نشان می‌‌دهند که در سال‌های اخیر آموزش الکترونیکی در سرتاسر جهان در حال گسترش است. ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و همگام با رشد دانشگاه‌های جهان در این زمینه رشد داشته است. امیدی‌نیا و همکاران گزارش می‌کنند که استفاده از تکنولوژی آموزشی در امر آموزش، بین موسسات آموزشی ایران به‌طور گسترده پذیرفته شده است [27]. لذا با توجه به گسترش آموزش مجازی در بخش آموزش عالی و لزوم بررسی و ارزیابی این نوع آموزش و همچنین تاثیر عمده‌ای که این نوع از آموزش می‌تواند بر پیشرفت دانشگاه‌های ایران داشته باشد؛ ضرورت انجام پژوهش‌هایی به‌منظور ارزیابی میزان دانش و نوع نگرش دانشجویان نسبت به این شیوه جدید آموزشی، همچنین ارایه راهکارهای مناسب برای افزایش مهارت دانشجویان در استفاده از آن برای بهبود سطح کیفی و کمی دانشگاه‌ها در زمینه علمی و پژوهشی احساس می‌شود. این امر پژوهشگران این مطالعه را بر آن داشت تا به این سئوال اساسی پاسخ دهند که آیا آمادگی لازم برای اجرای برخی از برنامه‌های آموزشی از طریق آموزش الکترونیکی بین دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان وجود دارد یا خیر؟ با این امید که شاهد ارایه راهکارها و الگوهای مناسب در این زمینه باشیم. البته باید گفت که نمی‌توان تاثیر عوامل مختلف محیطی را در پیاده‌سازی پروژه‌های فناوری اطلاعات از جمله آموزش الکترونیکی نادیده گرفت [28].

از این رو این مطالعه با هدف تعیین میزان دانش، نگرش و مهارت دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان نسبت به آموزش الکترونیکی طراحی شد.

ابزار و روش‌ها

این پژوهش توصیفی- مقطعی در سال 1392 انجام شد. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان مشغول به تحصیل در رشته پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی کرمان در 7 ورودی از سال 1386 تا سال 1392 به‌تعداد 480 نفر بودند که حجم نمونه مورد نظر برای مطالعه، 196 نفر تعیین شد. روش نمونه‌گیری به‌صورت طبقه‌ای نسبتی بود؛ به‌گونه‌ای که جامعه دانشجویان پزشکی (480 نفر) براساس سال ورود به دانشگاه به طبقاتی تقسیم شده و سپس از هر یک از طبقات تعداد نمونه مورد نظر به‌صورت متناسب با حجم و به‌روش تصادفی ساده انتخاب شد.

ابزار مورد استفاده در پژوهش، پرسش‌نامه‌ای با مقیاس پنج‌درجه‌ای لیکرت بود که قبلاً در مطالعه اسلامی‌نژاد و همکاران [29] استفاده شده بود. به‌دلیل اینکه سه متغیر (دانش، نگرش و مهارت) از چهار متغیر پرسش‌نامه پژوهش اسلامی‌نژاد و همکاران مورد استفاده قرار گرفت، این پرسش‌نامه مجدداً ارزیابی شد که روایی آن را 6 نفر از کارشناسان تایید کردند و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 83/0 به‌دست آمد. پرسش‌نامه از نوع منظم، بسته و بی‌نام و متشکل از 6 بخش بود که بخش اول مربوط به ویژگی‌های فردی (7 سئوال)، بخش دوم مربوط به مهارت‌های رایانه‌ای (4 سئوال چندگزینه‌ای) و بخش سوم مربوط به میزان آشنایی با برنامه‌های کامپیوتری مانند؛ ای‌میل، وُرد، اکسل، پاورپوینت و نرم‌افزارهای Minitab، SAS و SPSS (11 سئوال) بود و در بخش‌های دیگر نیز سئوالات مربوط به دانش (10 سئوال)، نگرش (11 سئوال) و مهارت (10 سئوال) دانشجویان مطرح شده بود.

قبل از توزیع پرسش‌نامه، اهداف پژوهش برای دانشجویان نمونه توضیح داده شد و دانشجویان در صورت تمایل در مطالعه شرکت کردند. از 196 پرسش‌نامه توزیع‌شده، 158 پرسش‌نامه (61/80%) عودت داده شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

به‌منظور توصیف و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی شامل جداول توزیع فراوانی، شاخص‌های مرکزی و پراکندگی (میانگین و انحراف‌معیار) و آمارهای استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، آنالیز واریانس و آزمون T مستقل) استفاده شد. بدین ترتیب در ابتدا نرمال‌بودن متغیرها با استفاده از آزمون کلموگروف- اسمیرنوف تعیین شد. پس از تعیین نرمالیته، آزمون‌های آماری آنالیز واریانس و آزمون T مستقل مبنی بر موارد استفاده آنها برای آمار تحلیلی مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین برای نشان‌دادن ارتباط متغیرهای کمی از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. رابطه بین سه متغیر مورد بررسی (دانش، نگرش و مهارت) با سال ورود، جنس و سایر متغیرها نیز از طریق آزمون‌های آنالیز واریانس و آزمون T مستقل محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها، با کمک نرم‌افزار SPSS 19 صورت گرفت و در کلیه آزمون‌ها سطح معنی‌داری 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته‌ها

از مجموع 158 دانشجوی شرکت‌کننده در مطالعه، 85 نفر (54%) زن و بقیه مرد بودند که میانگین سنی آنها 57/2±44/22 سال بود.

64 نفر (5/40%) از پاسخگویان برای اولین بار از طریق دوستان و افراد خانواده، 51 نفر (3/32%) به‌صورت خودآموز، 29 نفر (4/18%) در مدرسه، 3 نفر (9/1%) در دانشگاه و 11 نفر (0/7%) هم از طریق سایر روش‌ها، کارکردن با کامپیوتر را فرا گرفته بودند.

بیشتر دانشجویان با برنامه‌های ویندوز و واژه‌پرداز وُرد به‌خوبی آشنا بودند، در استفاده از اکسل خیلی ضعیف بوده و کار با آن را نمی‌دانستند، پاورپوینت را در حد متوسط می‌دانستند و با ای‌میل به‌خوبی آشنا بودند. بیش از نیمی از افراد در استفاده از نرم‌افزارهای آماری مانند؛ SPSS، SAS و Minitab خیلی ضعیف بودند یا کارکردن با آنها را نمی‌دانستند، ولی بیشتر افراد با اینترنت به‌خوبی آشنا بودند. در مجموع، میانگین آشنایی این دانشجویان با بسته نرم‌افزاری و برنامه‌های ذکرشده در حد خوب (3/28%) به‌دست آمد (جدول 1).

میزان دانش افراد در حد متوسط، میزان نگرش افراد در حد زیاد (مطلوب) و مهارت افراد در حد متوسط به‌دست آمد (جدول 2). همچنین طبق نتایج آزمون پیرسون، بین متغیرهای دانش و مهارت (82/0=r؛ 001/0=p) و همچنین دانش و نگرش (37/0=r؛ 001/0=p) ارتباط معنی‌داری وجود داشت که این ارتباط خطی و مستقیم بود، ولی بین مهارت و نگرش (82/0=r؛ 35/0=p) ارتباط معنی‌داری وجود نداشت.

میزان تجربه کار با کامپیوتر، داشتن کامپیوتر شخصی، ساعت استفاده از کامپیوتر، نحوه یادگیری، ساعت استفاده از اینترنت در طول روز، وضعیت آشنایی افراد با بسته نرم‌افزاری و برنامه‌های مورد بررسی، دسترسی به اینترنت در منزل، استفاده از منابع آموزشی الکترونیکی آن‌لاین، مجلات و کتب الکترونیکی و همچنین شرکت در مباحث گروهی آن‌لاین، عواملی بودند که بر میزان دانش، نگرش و مهارت افراد تاثیرگذار بودند.

دانش و مهارت افراد بر حسب میزان تجربه کار با کامپیوتر اختلاف معنی‌دار نشان داد. داشتن کامپیوتر شخصی نیز با دانش، نگرش و مهارت افراد دارای اختلاف معنی‌داری بود. بین میزان دانش و نگرش افراد براساس اینکه برای اولین بار در کجا و چگونه کارکردن با کامپیوتر را فرا گرفته‌اند، اختلاف معنی‌داری مشاهده شد، اما میزان مهارت آنها تفاوتی نداشت. بین دانش (7/0=r)، نگرش (19/0=r) و مهارت (69/0=r) افراد و نرم‌افزارها و برنامه‌های نام‌برده‌شده در پرسش‌نامه، ارتباطی دیده شد که از لحاظ آماری معنی‌دار بود (جدول 3).

میانگین دانش و مهارت در گروه زنان در مقایسه با گروه مردان اختلاف معنی‌دار نشان داد، به‌طوری که میانگین دانش (85/0±81/30) و مهارت (83/0±15/32) در مردان از میانگین دانش (82/0±36/25) و مهارت (86/0±70/26) در زنان بیشتر بود. میزان مهارت دانشجویان غیربومی (75/0±28/32) از مهارت دانشجویان بومی (88/0±78/28) به‌طور معنی‌داری بیشتر بود (03/0=p). متغیرهای سن، رتبه اخذشده در کنکور، تعداد واحد گذرانده، سال ورود به دانشگاه و وضعیت تاهل هیچ تاثیری بر میزان دانش، نگرش و مهارت دانشجویان نداشتند.

بحث

مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان دانش، نگرش و مهارت دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان نسبت به آموزش الکترونیکی انجام شد. علاوه بر تعیین میزان دانش، نگرش و مهارت دانشجویان در استفاده از آموزش الکترونیکی، ارتباط متغیرهای مذکور با مشخصات فردی و میزان استفاده دانشجویان از کامپیوتر و اینترنت و همین طور میزان آشنایی آنها با برنامه‌ها و نرم‌افزارهای رایج و مورد استفاده سنجیده شد.

نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که در مجموع، سطح دانش و همچنین مهارت دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در مورد آموزش الکترونیکی در حد متوسط است که با نتیجه مطالعه لطیف‌نژاد رودسری و همکاران که سطح دانش و مهارت دانشجویان را نسبت به آموزش الکترونیکی پایین اعلام کرده‌اند، تفاوت دارد [30]. اگر چه میزان دانش و مهارت افراد این مطالعه در سطح بالاتری قرار دارد، اما دارای جایگاه مطلوب نیست و باید برای بهبود و ارتقای آن و رسیدن تا حد مطلوب به شناسایی دقیق عوامل آن و راهکارهایی برای رفع این عوامل پرداخت و از طریق آموزش رسمی یا غیررسمی، دانش و مهارت افراد را افزایش داد. البته عدم وجود یا ناکافی‌بودن واحدهای درسی در زمینه تکنولوژی‌های نوین آموزش و یادگیری در برنامه درسی رشته‌های مختلف علوم پزشکی و همین طور عدم ارایه یا ارایه ناکافی واحدهای درسی به‌صورت الکترونیکی در دانشگاه علوم پزشکی کرمان و ناکافی‌بودن امکانات استفاده از رایانه و اینترنت توسط دانشجویان می‌تواند از علل آن باشد که خود می‌تواند منجر به عدم شناخت کافی آنها نسبت به آموزش الکترونیکی شود. علاوه بر این، عواملی همچون کافی‌نبودن امکانات مربوطه از جمله متناسب‌نبودن تعداد دانشجویان با امکانات سخت‌افزاری، وجودنداشتن محیطی مناسب برای استفاده از واحدهای درسی ارایه‌شده به‌صورت مجازی، ارایه‌نشدن اشکال مختلف آموزش الکترونیکی، عدم آشنایی اساتید با فناوری آموزش الکترونیکی و در نتیجه ارایه ناکامل آن و بالاخره آشنایی ناکافی دانشجویان به‌ویژه دانشجویان ترم‌های پایین‌تر با کامپیوتر و اینترنت نیز موثر است.

نتایج این مطالعه همچون مطالعات آلدوب و همکاران [22]، رحما و مایلیزوسکا [23]، برتیا [31]، خندقی و همکاران [32] و محمدی و همکاران [33] نشان داد که دانشجویان نسبت به آموزش الکترونیکی نگرشی مثبت دارند. همچنین با مطالعه بهادرانی و یمنی [34] که در آن بر نگرش مثبت اعضای هیات علمی دانشگاه نسبت به کاربرد رایانه و اینترنت در آموزش اشاره شده است و نیز مطالعه فهامی و زارع [20] همخوانی دارد. افراد با نگرش مثبت نسبت به فناوری خیلی راحت‌تر به سمت استفاده عملی از آن کشیده می‌شوند و از فناوری‌های جدید بیشتر استفاده می‌کنند.

در این مطالعه، بین دانش و مهارت افراد براساس جنس اختلاف معنی‌دار مشاهده شد و میزان دانش و مهارت در گروه مردان بیشتر از زنان بود. اما نگرش برحسب جنس اختلاف معنی‌داری نداشت که با مطالعات حسین [35] و ذوالفقاری و همکاران [36] همخوانی دارد. اما مطالعات حریرچیان و همکاران [19]، آلدوب و همکاران [22] و لطیف‌نژاد رودسری و همکاران [30] نگرش را در دو جنس به‌طور معنی‌دار متفاوت گزارش می‌کنند.

نمره دانش، نگرش و مهارت افراد شرکت‌کننده در این مطالعه با مدت‌زمان استفاده از اینترنت و کامپیوتر در طول روز رابطه معنی‌داری داشت که با مطالعات آلدوب و همکاران [22] و برتیا [31] که در آن نگرش تحت تاثیر زمان اختصاص‌یافته به استفاده از کامپیوتر بود، همخوانی دارد.

مطالعه رحما و مایلیزوسکا نیز ثابت می‌کند که از لحاظ آماری ارتباط معنی‌داری بین سطح دسترسی دانشجویان به فناوری‌های گوناگون و نگرش آنان نسبت به تکنولوژی وجود دارد [23]؛ بدین گونه که دانشجویانی که دسترسی بهتری به اینترنت و فناوری دارند، دیدگاه بهتری نسبت به آموزش الکترونیکی دارند. در مطالعه حاضر نیز بین دانش، نگرش و مهارت دانشجویان براساس دسترسی به اینترنت و فناوری اختلاف معنی‌داری مشاهده شد.

همچنین مطالعات متعدد نشان می‌دهند که مهارت دانشجویان در استفاده از فناوری، عامل مهمی در نوع نگرش آنها نسبت به آموزش الکترونیکی است [23، 39-37] و دلیل آن این است که دانشجویانی که زمان بیشتری صرف استفاده از کامپیوتر می‌کنند، پذیرش بیشتری برای آموزش الکترونیک دارند.

شواهد برگرفته از مطالعات محققان مختلف در سراسر جهان بیانگر این است که از آنجایی که تمرکز آموزش مجازی بر مهارت‌های یادگیری و اولویت‌های فردی است این نوع از آموزش برای آموزش امروزی تبدیل به یک استاندارد شده است، اما در ایران هنوز صنعتی نوپا است. در این نوع از آموزش با توجه به انعطاف‌پذیری فوق‌العاده آن، مشکل بُعد زمان و مکان در امر آموزش به‌گونه‌ای چشمگیر از بین می‌رود. همچنین در مواردی که برای برگزاری کلاس، استاد مربوط به آن درس به‌تعداد کافی موجود نیست و امکان جابه‌جایی اساتید هم وجود ندارد، مفید است و موجب افزایش کارآیی فرآیند آموزش می‌شود. به‌علاوه، مواردی نظیر افزایش کیفیت یادگیری، سهولت دسترسی به حجم بالایی از اطلاعات، کاهش هزینه‌های آموزشی، افزایش کیفیت و دقت و صحت مطالب درسی و ارتقای علمی دانشجویان و مدرسان از مهم‌ترین دستاوردهای آن هستند [14].

از محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به عدم همکاری تعدادی از نمونه‌ها در پاسخگویی به پرسش‌نامه‌ها اشاره کرد، به‌طوری‌که از مجموع 196 پرسش‌نامه توزیع‌شده، 156 مورد به‌صورت کامل پاسخ داده شد. با توجه به یافته‌های پژوهش، پیشنهاد می‌شود همگام با سیاست‌های کلان، دانشگاه علوم پزشکی کرمان نیز در خصوص اشاعه روش‌های نوین تدریس و استفاده بهینه از فناوری‌های جدید آموزشی، با برنامه‌ریزی اصولی در خصوص بسترسازی مناسب برای استفاده از فناوری‌های نوین آموزشی، ایجاد زیرساخت‌های مناسب در دانشگاه و دانشکده‌ها، ایجاد انگیزه در دانشجویان و مدرسان در استفاده از یادگیری الکترونیکی در دانشگاه و طراحی مدل‌های مناسب در پیاده‌سازی عملی اقدام نماید. همچنین طراحی و انجام پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه شناخت دقیق‌تر مسایل و مشکلات استفاده از سیستم یادگیری الکترونیکی در دانشگاه علوم پزشکی کرمان پیشنهاد می‌شود.

نتیجه‌گیری

بررسی سطح دانش، نگرش و مهارت دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان نشان می‌دهد که این دانشجویان نگرش مثبتی نسبت به آموزش الکترونیکی دارند، بنابراین استفاده از این نوع آموزش می‌تواند به فرآیند یادگیری آنان کمک قابل توجهی نماید. اما سطح دانش و مهارت متوسط آنان نشان می‌دهد که هنوز آمادگی لازم برای اجرای این نوع از آموزش در دانشگاه علوم پزشکی کرمان به‌قدر کافی وجود ندارد. بنابراین ضروری است به‌منظور ارتقای دانش و مهارت آنان برنامه‌ریزی‌های لازم صورت گیرد.

تشکر و قدردانی: در پایان پژوهشگران بر خود لازم می‌دانند که از مسئولان آموزش دانشکده‌های پزشکی و مدیریت دانشگاه علوم پزشکی کرمان و همچنین از کلیه دانشجویانی که در اجرای این پژوهش ما را یاری نمودند، تشکر و قدردانی نمایند.

تاییدیه اخلاقی: این پژوهش توسط کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی کرمان تایید و پرسش‌نامه‌ها با اجازه حراست دانشگاه توزیع شد.

تعارض منافع: این پژوهش دارای هیچ‌گونه تعارض منافعی نیست.

منابع مالی: این پژوهش دارای هیچ حمایت مالی نبوده است.

فهرست منابع
1. Ismail I, Idrus RM, Baharum H, Rosli M, Abu Ziden A. The learners’ attitudes towards using different learning methods in e-learning portal environment. Int J Emerg Technol Learn. 2011;6(3):49-52. [Homepage]
2. Blinco K, Mason J, McLean N, Wilson S. Trends and Issues in E-Learning Infrastructure Development [Internet]. A White Paper for alt-i-lab 2004 prepared on behalf of DEST (Australia) and JISC-CETIS (UK) [Cited 2015, Feb 7]. Available from: http://www.imsglobal.org/altilab/altilab2004/Altilab04-Trends-Issues.pdf [File]
3. Jokar A, Khase A. Informational resources as a supporting systems in electronic education: Electronic students of Shiraz University as a case study. Res Plan High Educ. 2007;13(1):91-116. [Persian] [Homepage]
4. Della Corte F, La Mura F, Petrino R. E-learning as educational tool in emergency and disaster medicine teaching. Minerva Anestesiol. 2005;71(5):181-95. [PubMed]
5. Saberian M. Principle of planning for education. Tehran: Boshra Publication; 2006. [Persian] [Homepage]
6. Pashaee M, Modabberi Kalyani R, Sheikh Zadeh Marand M. Role of new technologies in medical continual training. Int J Inform Secur Syst Manag. 2011;1(1):29-33. [Homepage]
7. Fathnejad F, Mokhtari A. Virtual education: The third generation. Tadbir. 2007;18(183). [Persian]
8. Dargahi H, Ghazi Saidi M, Ghasemi M. The role of e-learning in Medical Sciences Universities. Payavarde Salamat. 2008;1‌(2):20-9. [Persian] [Homepage]
9. Emami H, Aghdasi M, Asusheh A. Electronic learning in medical education. Pajouhesh. 2009;33(2):102-11. [Persian] [Homepage]
10. Azizi F. Medical education: Mission, vision, and challenges. 1st ed. Tehran: Education and Student Department, Shahid Beheshti Medical University; 2003. [Persian]
11. Emami H, Aghdasi M, Asousheh A. Electronic learning in medical education. J Shahid Beheshti Univ Med Sci. 2009;33(2):102-11. [Persian] [Homepage]
12. Ruiz GJ, Mintzer MJ, Leipzig RM. The impact of E-learning in Medical Education. Acad Med. 2006;81(3):207-12. [PubMed]
13. Grant JR. Changing postgraduate medical education: a commentary from the United Kingdom. Med J Aust. 2007;186(7 Suppl):S9-13. [PubMed]
14. Ostadzade Z. Open university and distance education. Rahyaft. 2003;28(1):97-106. [Persian] [File]
15. Hewitt-Taylor J. Facilitating distance learning in nurse education. Nurse Educ Pract. 2003;3(1):23-9. [PubMed]
16. Yaghoubi J, Malek Mohammadi I, Iravani H, Attaran M. Desired characteristics of faculty members and students in E-learning in higher education of Iran: Virtual students’ viewpoint. Q J Res Plan High Educ. 2008;14(1):160-73. [Persian] [Homepage]
17. Moghadasi J, Norouz zadeh R. Survey and comparison of knowledge, attitude and skill level of the Master students of information technology management using virtual and traditional education in Islamic Azad University. J Cult Manag. 2010;3(6):95-106. [Persian] [Homepage]
18. Mirzaei M, Ahmadipour F, Azizian F. Viewpoints of students of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences towards e-learning in teaching clinical biochemistry. J Med Educ Dev. 2012;7(2):67-74. [Persian] [Homepage]
19. Harirchian SM, Yarmohammadian MH, Bahrami S, Bahadorani M, Soleimanian M. Web- based Education; Study of Knowledge, Attitude and Practice of Faculty Members Isfahan University of Medical Science. Health Inf Manag. 2000;7‌(3):243-50. [Persian] [Homepage]
20. Fahami R, Zare H. An investigation of factors affecting accepting new technologies in distance education drawing on technology acceptance model (a case study of Esfahan Payame Noor University). Q J N Approach Educ Adm. 2013;4(1):67-80. [Persian] [Homepage]
21. Vafaee Najar A, Mohammadi M, Khiabani B , Ibrahimpour H. Attitude and Performance of Faculties Towards the Implementation of the Electronic Learning System (ELS) in Mashhad University of Medical Sciences (MUMS) in 2009. Iran J Med Educ. 2011;11(2):120-7. [Persian] [Homepage]
22. Al-Doub E, Goodwin R, Al-Hunaiyyan A. Student’s attitudes toward E-learning in Kuwait’s higher education institutions. [Internet]. 16th International Conference on Computers in Education. Taipei, Taiwan; 2008 [Cited 2009, Nov 7]. Available from: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.373.1287&rep=rep1&type=pdf [File]
23. Rhema A, Miliszewska I. Analysis of student attitudes towards e-learning: The case of engineering students in Libya [Internet]. Issues in Informing Science and Information Technology; 2014 {Cited 2014, Nov 23]. Available from: http://iisit.org/Vol11/IISITv11p169-190Rhema0471.pdf [File]
24. Kar D, Saha B, Mondal BC. Attitude of University Students towards E-learning in West Bengal. Am J Educ Res. 2014;2(8):669-73. [Homepage]
25. Al-Qahtani AAY, Higgins SE. Effects of traditional, blended and e-learning on students’ achievement in higher education. J Comput Assist Learn. 2013;29:220-34. [DOI]
26. Duplaga M, Zielinski K, Ingram D. Transformation of health-care with information technologies. Netherland: Ios Press; 2004. [Homepage]
27. Omidinia S, Masrom M, Selamat H. Review of e-learning and ICT infrastructure in develop-ing countries (Case study of Iran). Am J Econ Business. 2011;3(1):120-25. [Homepage]
28. Anderson MB. A guide to the 130 reports in this snapshot supplement to academic medicine. Acad Med. 2000;75(9Suppl):Sx-Sxiv. [PubMed]
29. Eslaminejad T, Masood M, Ngah NA. Assessment of instructors’ readiness for implementing e-learning in continuing medical education in Iran. Med Teach. 2010;32(10):e407-12. [PubMed]
30. Latifnejad Roudsari R, Jafari H, Hosseini BL, Esfalani A. Measuring students\\\\\\\\\\\\\\\' knowledge and attitude towards E-learning in Mashhad University of Medical Sciences (MUMS). Iran J Med Educ. 2011;10(4):364-73. [Persian] [Homepage]
31. Bertea P. Measuring students’attitude towards E-Learning: A case study. The 5th International Scientific Conference eLSE \\\\\\\\ [Homepage]
32. Amin Khandaghi M, Mohammad Hosseinzadeh M. Investigating the Attitude toward electronic learning. J Res Educ System. 2011;5(13):141-45. [Persian] [Homepage]
33. Mohammadi SD, Hosseini SM, Shaban Ali Fami H, Rajab Beigi M, Eisaei MT. An analysis of the attitudes of instructors towards E-Learning in agricultural Applied-Science education in Iran. Iran J Agric Econ Dev Res. 2008;39(1):99-109. [Persian] [Homepage]
34. Bahadorani M, Yamani N. Assessment of knowledge, attitude and computer skills of the faculty members of Isfahan University of Medical Sciences in regard to the application of computer and information technology. Iran J Med Educ. 2002;2(1):11-8. [Persian] [Homepage]
35. Hussain I. A study of student’s attitude towards virtual education in Pakistan. Turkish J Distance Learn. 2007;8(2):69-79. [File]
36. Zolfaghari M, Negarandeh R, Ahmadi F. The evaluation of a blended E-learning program for nursing and midwifery students in Tehran University of Medical Sciences. Iran J Med Educ. 2011;10(4):398-409. [Persian] [Homepage]
37. Mitra A. Categories of computer use and their relationships with attitudes toward computers. J Res Comput Educ. 1998;30(3):281-95. [DOI]
38. Liaw SS, Huang HM. An investigation of user attitudes toward search engines as an information retrieval tool. Comput Human Behav. 2003;19(6):751-65. [Science Direct]
39. Liaw SS, Huang HM. A study of investigating learners’ attitudes toward e-learning. 5th International Conference on Distance Learning and Education; Singapore: 2011, May 28-32.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Okhovati M, Sharifpoor Ghahestani E, Islami Nejad T, Hamzezadeh Marzooni M, Motamed Jahroomi M. Attitude, Knowledge and Skill of Medical Students Toward E-Learning Kerman University Of Medical Sciences. Educ Strategy Med Sci 2015; 8 (1) :51-58
URL: http://edcbmj.ir/article-1-705-fa.html

اخوتی مریم، شریف‌پور قهستانی الهام، اسلامی نژاد طاهره، حمزه‌زاده مرزونی مهران، معتمد جهرمی محدثه. دانش، نگرش و مهارت دانشجویان پزشکی نسبت به آموزش الکترونیک؛ دانشگاه علوم پزشکی کرمان. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی. 1394; 8 (1) :51-58

URL: http://edcbmj.ir/article-1-705-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 8، شماره 1 - ( فروردین-اردیبهشت 1394 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبــردهای آموزش در علوم پزشکی Education Strategies in Medical Sciences
Persian site map - English site map - Created in 0.05 seconds with 37 queries by YEKTAWEB 4645