اهداف: ﺧﻼﻗﻴﺖ دارای بُعدی ﻓﺮاﺷﻨﺎﺧﺘﻲ است که ﺑﺎ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎی ﻋﺎﻟﻲ ذﻫﻨﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻔﻜﺮ، ﻫﻮش، ﺗﺨﻴﻞ و ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت مرتبط است. تاکنون تحقیقات بسیاری برای درک اساس فیزیولوژیک خلاقیت انجام شده است. هدف این مطالعه، بررسی تاثیر تفکر خلاق روی سیگنال نرخ ضربان قلب بود.

مواد و روش‌ها: در این پژوهش نیمه‌تجربی در سال 1391، 52 نفر از دانشجویان رشته‌های مهندسی پزشکی، برق و کنترل از دانشگاه صنعتی سهند به‌روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. ﺑﺮای ارزﻳﺎﺑﻲ ﺳﻄﺢ ﺗﻔﻜﺮ ﺧﻼق داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن از آزﻣﻮن ﺗﻔﻜﺮ ﺧﻼق ﺗﻮرﻧﺲ- ﻓﺮم ب (ﺗﺼﻮﻳﺮی) اﺳﺘﻔﺎده شد. سیگنال قلبی، قبل و حین انجام آزمون تفکر خلاق در حالت استراحت با فرکانس نمونه‌برداری 1000هرتز ثبت شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون ناپارامتری ویلکاکسون انجام گرفت.

یافته‌ها: متوسط دامنه توان سیگنال قلبی در هنگام تفکر خلاقانه نسبت به حالت استراحت، افزایش و با گذشت زمان و انجام مراحل نهایی آزمون خلاقیت کاهش نشان داد. افزایش نرخ ضربان قلب در افراد با خلاقیت بالا نسبت به افراد با خلاقیت پایین مشاهده شد. همچنین نمرات آزمون، نشان‌دهنده برتری سطح خلاقیت زنان نسبت به مردان و افراد سه‌زبانه نسبت به دوزبانه‌ها بود. نرخ ضربان قلب در زنان نسبت به مردان افزایش داشت (0398/0=p)، اما بین افراد سه‌زبانه با دوزبانه‌ها تفاوت چندانی مشاهده نشد (05/0p>).

نتیجه‌گیری: تفکر خلاق باعث افزایش نرخ ضربان قلب در افراد با خلاقیت بالا نسبت به افراد با خلاقیت پایین می‌شود. بنابراین سطح خلاقیت از طریق سیگنال قلبی نیز قابل تشخیص است.